De aandacht voor de taal is mij met de paplepel meegegeven. Mijn vader vluchtte als 13 jarige uit Duitsland en leerde in rap tempo Nederlands. Hij sprak het accentloos en hij was zich bewust van de voor hem tweede taal. Ik groeide op met een woordenboek bij de hand en vaak ook een etymologisch woordenboek.
Als kind werd ik vaak gecorrigeerd als ik iets verkeerd zei of niet precies genoeg formuleerde. Het maakte me kwaad en onzeker maar het vormde mij ook. De keuze voor een studie Nederlands is achteraf gezien een logische keuze geweest.
Jaren later kreeg ik de mogelijkheid om voor een taleninstituut te gaan werken. Het was een mooie tijd. Mensen uit allerlei landen mocht ik onze taal leren. Ik woon al mijn hele leven in Nederland en mijn werk bracht de rest van de wereld via mijn werk naar onze eettafel. Ik vertelde mijn gezin over de andere kijk op het leven en de gebruiken en gedachtes van de buitenlanders. Het verrijkte niet alleen mij maar ook de mensen die mij lief zijn. Op dit moment geef ik les aan de buitenlandse studenten van het Koninklijk Conservatorium in Den Haag en weer fascineren mij deze jonge mensen uit andere landen. Mensen met veel talent en een duidelijk doel in het leven probeer ik onze taal te leren. De manier waarop ieder voor zich dit aanpakt is zo verschillend en wordt voor een deel bepaald door de landsaard. De vrolijke Spaanse, bijvoorbeeld, die zich niet laat ontmoedigen naast de perfectionistische, ernstige Russische. De Spaanse formuleert er vrolijk op los in een taal die weinig te maken heeft met correct Nederlands terwijl de Russische na lang twijfelen een perfecte zin eruit perst. Het is zo’n immens verschil dat zich niet laat wegpoetsen.
Ook bij het leren van een tweede taal – in dit geval het Nederlands – heb je de mogelijkheid om je eigen ik daarin te laten doorschemeren. Wat vind jij belangrijk, welke woorden doen er voor jou toe, waar liggen voor jou de accenten? Het zijn allemaal elementen die maken dat het een beetje jouw taal wordt. Een beetje omdat het natuurlijk zo is dat het nooit zo zal voelen als je eigen taal waarin je een groot pallet hebt en je de mogelijkheid hebt om elke kleur en daarbij een mengkleur te kiezen. De muziekstudenten zijn meer dan mijn cliënten bij het taleninstituut geïnteresseerd in de klank van de taal. Dit is voor mij een nieuwe ervaring, iets waar ik me minder van bewust was. Ik probeer voortdurend in deze lessen de woorden zo precies mogelijk uit te spreken, soms een aantal keren achter elkaar waarna de jazz zangeres uit IJsland enthousiast roept dat ze het nu goed gehoord heeft. Vanochtend haalde ik een herinnering naar boven. Mijn zoon was twee, hij is nu zesentwintig, ik had nieuwe kleren gekocht en paste die ’s avonds nog een keer. Hij kon niet slapen en ik ging voor de zoveelste keer hem toestoppen. Ik liep zijn kamertje in en hij lachte mij toe. Oh, nieuw, wat mooi en wees bij die woorden naar mij. Het was voor mij het moment waarop mij duidelijk werd dat hij zich bewust was van wat er om hem heen gebeurde en dat hij zelf zijn eigen woorden daarvoor kon kiezen.